Görevleri

Harbe hazır deniz ve deniz hava kuvvetlerini idame etmek ve bu kuvvetlerin etkin şekilde kullanılmasını sağlamak Donanma Komutanlığı’nın ana görevlerinden biridir.

Tarihçesi

Donanma Komutanlığı’nın gelişim süreci, 1920’lerde Önyüzbaşı Şevket Bey’in Genelkurmay çatısı altındaki bir masa ve iki sandalyeden oluşan Umur-ı Bahriye Müdürlüğü Karargahı’ndan bugünkü Donanma Komutanlığı Karargahı’na kadar uzanır. Bu süreç, Türk Bahriyesi’nin ihtiyaçlarından kaynaklanan gelişmelere bağlı olarak zaman zaman kadro ve kuruluş değişikliklerine sahne olmuştur. Özellikle Atatürk’ün Türk denizciliğine gösterdiği ilgi ve yüksek himaye sayesinde bu gelişim ivme kazanmış ve Türk Donanması önemli bir güç haline gelmiştir.

1929 yılında Gulte Hafnung isimli Alman firmasınca yapımına başlanan ve bir yıl sonra, Haziran 1930’da hizmete açılan Donanma Komutanlığı binası (şimdiki Donanma Komutanı Konutu), Türk Donanması’nın gelişiminde önemli bir yer tutar. Bu küçük bina zamanla Donanmadaki pek çok gelişmenin karar ve idare merkezi olarak büyük başarılara ev sahipliği yapmıştır. 1935 yılında Donanma Komutanlığı karargah kuruluşu ilk defa ciddi bir düzenlemeyle yürürlüğe konulmuştur. O yılların imkan ve şartları göz önüne alındığında, az personelle çok işlerin başarıldığı bu kadro/kuruluşta Donanma Komutanı emrinde Kurmay Başkanı’na bağlı altı şube bulunmaktaydı.

Türk Donanması’nda görülen hızlı gelişim, Donanma Komutanlığı Karargah Kuruluşu’nda yeni ihtiyaçların doğmasına neden oluyordu. İş yoğunluğu ve modernizasyon devam ettikçe personel sayısının yetersiz kaldığı görülüyordu. Bu tür ihtiyaçlar zamanla özverili Bahriye personeli ile yürütülse de bir noktada kadro/kuruluşun yenilenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Özellikle Donanmaya yeni katılan gemiler yeni bir idari mekanizmayı zorunlu kılmıştır.

1944 yılına gelindiğinde Donanma Karargâhı ikinci bir kadro/kuruluş değişikliği geçirmiştir. Bu yeni kuruluşta, 1935 yılındakine nazaran en dikkate değer taraf, altıncı şubeye ilaveten yedinci bir şubenin açılmasıdır. Başçarkçılık adıyla ihdas edilen bu şubede artık modern Donanmanın ihtiyaçlarına yönelik bölümler de bulunuyordu: Makine, Elektronik, Telsiz vb.

1950’li yılların başları, Türkiye Cumhuriyeti Donanması’nın yerleşmiş düzen içinde gelişime ağırlık verdiği ve dünya denizci devletler seviyesine ulaşmayı hedeflediği yıllar olmuştur. Bu amaçla yapılan faaliyetler neticesinde, 1944 yılı karargah kuruluşunun yetersiz kaldığı görülmüş ve yeni bir düzenlemeye gidilmiştir. Her kadro ihtiyacı Donanmaya yeni bir fayda getirecekti. Zaten Donanma Komutanlığı bağlılarının ihtiyaçları titizlikle inceleniyor ve gerekli düzenlemeler için hazırlık yapılıyordu. Nihayet 1953 yılında Donanma Komutanlığı Karargah Kuruluşu bir kez daha ıslah ve genişletmeye tabi tutulmuştur. Eski kuruluşta yer alan şubeler, yetki ve personel yönünden takviye edilmiştir.

Donanmayı oluşturan kara teşkilleri ve yüzer birliklerin ihtiyaçları doğrultusunda yeni komuta kademeleri oluşturulmuş ve bağlı birliklerle daha sıkı ilişki ve faaliyetlere zemin hazırlayan bu kadro/kuruluş, o dönemde Gölcük Donanma Tesisleri’nde de genişleme ve geliştirmeleri beraberinde getirmiştir.

1953 yılından sonra da Donanma Komutanlığı Karargah Kuruluşu’nda ihtiyaçlar belirlendikçe yeni gelişmelere şahit olunmuştur. Peyderpey yapılan değişiklikler, artık Donanmanın modernizasyonuna yönelik oluyordu. Birimler ihdas edildikçe yerleşimde de bazı değişiklikler kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu nedenle Donanma Komutanlığı Karargâhı’nın, halihazırda Donanma Komutanı Konutu olarak kullanılan binadan daha büyük bir mekana taşınma ihtiyacı doğmuştur.

Donanma Komutanlığı, bu gelişmeler doğrultusunda, halihazırdaki kuruluşu ile zamanın ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir yapıya kavuşturulmuştur.

Bugüne kadar Donanma Komutanlığı görevinde; ilk dokuzu (1922-1931 yılları arası) Albay, Yarbay ve Binbaşı rütbelerinde subay, diğerleri Amiral olmak üzere toplam 47 Komutan görev yapmıştır. Yarbay/Albay iken Donanma Komutanlığı yapan Şükür Okan (M. Şükrü Ültanır), bilahare Amiralliği’nde de aynı görevi yeniden üstlenmiş, Koramiral M. Kemal Kayacan da Oramiralliği’nde ikinci defa Donanma Komutanlığı görevinde bulunmuştur.

Gölcük Bölgesi’ndeki ilk karargah olan, şimdi Donanma Komutanı Konutu olarak kullanılan binadan (Villa Kalyon), yeni kuruluş gereği kadrosu genişleyen Donanma Komutanlığı Karargâhı personelinin ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla, 11 Mayıs 1964 tarihinden itibaren, 17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara Depremi’nde yıkılan binaya geçilmiştir. Depremden sonra Donanma Komutanlığı Karargâhı; 28 Ağustos 1999 tarihine kadar çadırda, bilahare 17 Temmuz 2000 tarihinde şimdiki binasına taşınıncaya kadar Preveze Harp Oyunu Merkezi’nde konuşlanmıştır.

Bugün itibarıyla Donanma Komutanlığı Karargâhı, doğrudan Donanma Komutanı’na bağlı Adli Müşavirlik, Askeri Savcılık, Askeri Mahkeme, Emir Subaylığı ve Kurmay Başkanı’na bağlı olarak görev yapan Genel Sekreterlik, Başçarkçılık, Personel, Harekat, Lojistik, MEBS ve İstihbarat Başkanlıkları ile Karargâh Destek Kıtaları Komutanlığı’ndan oluşmaktadır.

1000 yıllık köklü bir geçmişi olan Donanma Komutanlığı, bugün 6.300’den fazla erbaş/er, 4.000’den fazla işçi/devlet memuru, 8.000’den fazla subay/astsubay ile Türk Deniz Kuvvetleri’nin ihtiyacı olan donanma hizmetlerinin arzu edilen seviyede yürütülmesini ve gelişmeler doğrultusunda modern Türk Donanması’nın oluşturulmasını hedef edinmiştir. Görev bilincine sahip 18.000’den fazla personel ve kendisine bağlı 13 ast komutanlık tarafından yürütülen hizmetleri sevk ve idare eden Donanma Komutanlığı, istikbalimizin teminatı olarak Türkiye Cumhuriyeti’ni en mükemmel şekilde temsil etmeye devam etmektedir.